Ո՞ւմ համար էր նախազգուշացում գեներալ Սուլեյմանիի սպանությունը

Երկու շաբաթ անց այն բանից հետո, երբ ԱՄՆ-ի ուժերով 2020 թվականի հունվարի 3-ին սպանվեց Կասեմ Սուլեյմանին, կարելի էր նկատել, թե ինչպես կայծակնային արագությամբ աշխարհի ուշադրության կենտրոնում հայտնվեց Լիբիայի հիմնախնդիրը: Մի շարք փորձագետներ սկսեցին իրանցի գեներալի սպանությունը կապել, առաջին հերթին, Լիբիայի շուրջ ծավալվող իրավիճակի հետ: Այսինքն՝ այս սպանության մեջ նրանք տեսան նախազգուշացում ոչ այնքան Իրանի իշխանություններին, որքան աշխարհի տարբեր ծագերում որոշ «տաքգլուխների»: Կասկածներ չկան, որ իրանական վարչակարգին եւս ինչ-որ բան էին ուզում հասկացնել: Բայց Իրանի վարքագծում վերջին շրջանում չի նշմարվում ծայրահեղ լուրջ այնպիսի մի բան, որը կդրդեր այդ երկրի առանցքային առաջնորդներից մեկի նկատմամբ նման դաժան սպանության իրականացման: Վերջին ժամանակներս Թուրքիան էր տարածաշրջանի եւ աշխարհի համար ավելի շատ գլխացավանք ստեղծում: Հենց Թուրքիայի հետ կտրուկ սրվեցին ԱՄՆ-ի եւ Եվրոպայի հարաբերությունները: Եվ հենց Թուրքիան էր, որ ԱՄՆ նախագահին սպառնաց ոչնչացնել նրա տնտեսությունը, եթե նա «անցնի կարմիր գիծը»: Սիրիայում թուրքական էքսպանսիան հանդարտեցնելու համար Միացյալ նահանգները նույնիսկ խրախուսեց Ռուսաստանի ռազմական-դիվանագիտական ​​գործողությունները՝ վերջինիս հանձնելով Թուրքիայի ռազմական գործողությունները զսպելու նախաձեռնությունը:

 

Եվ հանկարծ ուշադրության կենտրոնում հայտնվում է Իրանը: Ճիշտ է՝ Սուլեյմանիին սպանելու հատուկ գործողության անցկացման անմիջական առիթը Իրաքում ԱՄՆ դեսպանատան վրա հարձակումն էր, որը կատարվել էր դեկտեմբերի 31-ին՝  «Ժողովրդական զորահավաքի ուժեր» կառույցի աշխարհազորայինների կողմից: Սակայն առիթը դեռեւս չի նույնականացնում նպատակը՝ այն ոչ մի դեպքում չի նշանակում, որ ԱՄՆ-ի նպատակը Իրանի դեմ պատժիչ գործողությունն էր (թեպետ ավելի ուշ ԱՄՆ իշխանությունները հայտարարեցին, որ այդ հարձակումը կազմակերպել է գեներալ Ղասեմ Սուլեյմանին): Իրանի իշխանությունների պահվածքը, որոնք հունվարի սկզբի բոլոր իրադարձությունների արդյունքներով համընդհանուր պարսավանքի էին ենթարկվում խոցված ուղեւորատար ինքնաթիռի ու «միջուկային գործարքից» միակողմանի դուրս գալու համար, վկայում է նրանց ծայրահեղ շփոթվածության մասին: Այդ երկրի էլիտան երբեք այդքան շփոթված ու նվաստացված չէր եղել: Երկրի իշխանությունները նույնիսկ մտահոգություն էին հայտնում, որ դրսից ինչ-որ մեկը ժողովրդին իրենց դեմ է հանում: Այդպիսի վիճակում հանդես բերել ինչ-որ նախաձեռնություններ` Իրանը չի կարող, մինչեւ չմարսի իր հետ պատահած ցնցակաթվածը: Առավել կարեւոր իրադարձություններն այժմ շրջանցում են Իրանին:

 

Արժե արծարծել Սուլեյմանիի սպանության խորապատկերին ծավալվող միջազգային մի շարք իրադարձություններ: Մասնավորապես` Թուրքիայի հակասական ակտիվությունը, որը ծավալվել է հունվարի սկզբից, շատ բանի մասին է վկայում: Կարծես թե Սուլեյմանիի սպանության քաղաքական իմաստը «ճիշտ» են հասկացել այդ երկրում, որը դրանից դեռ մի քանի օր առաջ սպառնում էր իր զորքը մտցնել Լիբիայի տարածք: Հունվարի 2-ին Թուրքիայի խորհրդարանը որոշում կայացրեց զորք ուղարկել Լիբիա՝ ՄԱԿ-ի կողմից ճանաչված կառավարությանը օգնելու համար:

 

Լիբիա զորք մտցնելուն Թուրքիայի խորհրդարանի կողմից տրված հավանությունը միջազգային լայն արձագանք առաջացրեց: ԱՄՆ նախագահ Թրամփը նախազգուշացրեց Էրդողանին ձեռնպահ մնալ այդ երկիր օտարերկրյա միջամտությունից: ԵՄ-ն անհանգստություն հայտնեց իրավիճակի կապակցությամբ: Թուրքիայի գործողությունների քննադատությամբ միաժամանակ հանդես եկան Հունաստանը, Իսրայելը եւ Կիպրոսը: Համատեղ հայտարարության մեջ նրանք նախազգուշացնում էին, որ Թուրքիայի որոշումը կոպիտ խախտում է «ՄԱԿ-ի Անվտանգության խորհրդի 1970 (2011) բանաձեւի, որով բռնարգելք է մտցվում Լիբիա զենքի մատակարարմանը»:

 

Հիշեցնենք, որ 2011 թվականին Լիբիայի առաջնորդ Մուամար Քադաֆիի տապալումից հետո երկրում երկիշխանություն է տիրում. արեւելքում ղեկավարում է ժողովրդի կողմից ընտրված խորհրդարանը, իսկ արեւմուտքում (Տրիպոլիում)` ՄԱԿ-ի եւ ԵՄ-ի աջակցությամբ ձեւավորված ազգային համաձայնության կառավարությունը` Ֆայեզ Սարաջի գլխավորությամբ: Երկրի արեւելյան մասի իշխանությունները համագործակցում են Լիբիայի ազգային բանակի հետ` հրամանատարությամբ մարշալ Խալիֆա Հաֆթարի, որն անցյալ տարվա ապրիլից փորձում է գրավել մայրաքաղաքը:

 

Եվ այսպես` Թուրքիան որոշել է անջատաբար գործ ունենալ Տրիպոլիում նստած ազգային համաձայնության կառավարության հետ: Բայց պահը հարմար չէր: Թուրքիայի խորհրդարանի որոշումից մեկ օր անց՝ հունվարի 3-ին, իրանցի գեներալը սպանվեց, եւ ԱՄՆ նախագահ Թրամփն ասաց, որ ոչ մեկին չի թույլատրվի տարածաշրջանում ինքնագլուխ բաներ անել: Իսկ հունվարի 8-ին Ռուսաստանի նախագահ Վլադիմիր Պուտինը մեկնեց Թուրքիա: Նույն օրը Պուտինը եւ Էրդողանը ընդունեցին համատեղ հայտարարություն, որտեղ հանդես եկան հունվարի 12-ին Լիբիայում զինադադար հայտարարելու նախաձեռնությամբ: Հայտարարության տեքստից երեւում է, որ Թուրքիայի նախագահը հրաժարվել է Լիբիայի վերաբերյալ իր ծրագրերից: Ահա տեքստի այդ հատվածը. «Այդ երկրում (Լիբիայում) հաստատուն խաղաղության ու կայունության կարելի է հասնել միայն լիբիացիների կողմից ղեկավարվող եւ իրականացվող քաղաքական գործընթացի միջոցով եւ նրանց միջեւ անկեղծ ու ինկլյուզիվ երկխոսության հիման վրա: Մենք վստահ ենք, որ լիբիացիները կարող են ինքնուրույն որոշումներ կայացնել իրենց հայրենիքի ապագայի վերաբերյալ՝ համազգային երկխոսության շրջանակներում, հաշվի առնելով երկրի բացառապես բոլոր քաղաքացիների շահերը»:

 

Արդեն երկրորդ անգամ Թուրքիայի նկրտումները զսպելու գործով ստիպված էր որոշում կայացնել Պուտինը: Եվ տարօրինակ է, որ Թուրքիայի նախագահն այդպես խոնարհաբար ստորագրեց իր ծրագրերի մերժումը: Բայց տարօրինակ ոչինչ չկա. բոլորը սկսեցին հասկանալ, որ այլեւս անհնար է կատակել: Երկրորդ անգամ ոչ ոք չի նախազգուշացնելու: Իսկ Ռուսաստանի նախագահի համար այս համաձայնագիրը ճանապարհ բացեց դեպի «դիվանագիտական ​​հաղթարշավ»: Հունվարի 13-ին ներլիբիական հակամարտության կողմերը, ինչպես նաեւ Թուրքիայի ներկայացուցիչները ժամանեցին Մոսկվա՝ համաձայնագիրը հաստատելու համար: Ազգային համաձայնության կառավարության ներկայացուցիչները ստորագրեցին փաստաթուղթը, սակայն Լիբիայի ազգային բանակի հրամանատար Խալիֆա Հաֆթարը լքեց Մոսկվան՝ առանց համաձայնագրի տեքստը ստորագրելու: Թուրքիայի նախագահը հայտարարեց, որ նա կատարել է իր գործը, եւ հիմա գործը Մոսկվայինն է: Ընդ որում` նա սպառնաց, որ «եթե Լիբիայի կառավարության դեմ Հաֆթարի գրոհները շարունակվեն, մենք չենք հապաղի նրան դաս տալ»: Իսկ Ռուսաստանը տեղեկացրեց պատերազմող կողմերի միջեւ Մոսկվայում հաշտության բանակցությունների երկրորդ փուլ անցկացնելու ցանկության մասին:

 

Սակայն արդեն կիրակի օրը գործընթացը կշարունակվի Բեռլինում, որտեղ Լիբիայի հարցով միջազգային խորհրդաժողովում կհավաքվեն ոչ միայն լիբիացիները, այլեւ լիբիական ճգնաժամի հետ փոխկապակցված բոլոր կողմերի ներկայացուցիչները: Իսկ դրանք, ըստ էության, աշխարհի գրեթե բոլոր առանցքային պետություններն են` Ռուսաստանից մինչեւ Միացյալ նահանգներ, Ֆրանսիայից մինչեւ Սաուդյան Արաբիա, Իտալիայից մինչեւ Եգիպտոս: Նրանք, ովքեր ուղղակիորեն միացած չեն, ինչպես Չինաստանը կամ Հնդկաստանը, նույնպես ուշադիր հետեւում են գործընթացին: Չէ որ Լիբիան դարձել է հակասությունների կծիկ, որի մեջ միահյուսվել է ամեն ինչ` ե´ւ համաշխարհային տերությունների շահերը, ե՛ւ ներքին ուժերի ու դերակատարների հակասությունները: Ըստ երեւույթին, Թուրքիան այնքան էլ լավ չի գիտակցում, թե ինչի է հավակնել:

 

Ինչ վերաբերում է ամերիկա-իրանական հարաբերություններին` ոչ ոք ցանկություն չունի մուտք գործել այդտեղ: Մասնավորապես` այդ մասին հայտարարել է Ռուսաստանը: Բայց փաստն այն է, որ, հրաժարվելով «միջուկային գործարքից», Իրանը սկսել է լրջորեն անհանգստացնել եվրոպական պետություններին: Կարծիքներ եղան, որ այս գործարքից դուրս Իրանը կարող է մոտ ապագայում միջուկային զենք ունենալ: Հունվարի 14-ին Եվրամիությանն առաջարկվել էր բանակցություններ սկսել Իրանի հետ՝ այս ձեւաչափը վերականգնելու համար: Սակայն Իրանն ինքը դեռ պետք է ուշքի գա:

Դիտվել է՝ * անգամ

Լրահոս

  • 2021-03-10
  • Փոփոխություններ և լրացումներ են իրականացվել կորոնավիրուսի տնտեսական հետևանքների չեզոքացման 25-րդ միջոցառման մեջ
  • 2021-03-09
  • Պարզեցվել է էքպրես բեռների տեղափոխման ընթացակարգը
  • 2021-02-26
  • Տնտեսական ակտիվության ցուցանիշը՝ – 7,5%
  • 2021-02-23
  • 2020թ․ Հայաստանի տնտեսական աճը` -7.6 տոկոս
  • 2021-02-17
  • Հաշվարկային փաստաթղթերի քանակի և արտացոլված շրջանառության աճ․ ՊԵԿ
  • 2021-02-04
  • ՀՀ կառավարությունը տեղաբաշխել է 750 միլիոն դոլար ծավալով եվրապարտատոմսեր
  • 2021-02-02
  • Վերաֆինանսավորման տոկոսադրույքը 5.5%
  • 2021-02-01
  • Տնտեսական ակտիվության ցուցանիշը՝ – 7,5%
  • 2021-01-29
  • ԵԱՏՄ ազգային արժույթների դերը միջազգային հաշվարկներում
  • 2021-01-20
  • 1000 խոշոր հարկ վճարողները
  • 2021-01-15
  • Հայաստանի սպառողական շուկայում 12-ամսյա գնաճը կազմել է 3.7%
  • 2021-01-13
  • ՀՀ կենտրոնական բանկը ՀՀ արտարժութային շուկայում կիրականացնի գործառնություններ
  • 2021-01-12
  • ԵԱԶԲ-ի աջակցությամբ AMX-ում կներդրվի առևտրային նոր համակարգ
  • 2021-01-12
  • 2021թ․ տնտեսական աճը Հայաստանում կկազմի 3,1%. ՀԲ
  • 2021-01-12
  • «Կոմիտաս-150» հուշադրամը` «Տարվա հուշադրամը» անվանակարգում
  • 2020-12-28
  • Տնտեսական ակտիվության ցուցանիշը՝ – 7.2%
  • 2020-12-15
  • Վերաֆինանսավորման տոկոսադրույքը բարձրացվել է 1.0 տոկոսային կետով. ԿԲ
  • 2020-12-04
  • Խնդրահարույց վարկերի աճը շատ ավելի փոքր է, քան պատմականորեն արձանագրվել է ցնցումների ժամանակ. ԿԲ
  • 2020-12-03
  • Ներկայում և դիտարկելի ապագայում գնաճի անկառավարելի արագացման էական ռիսկեր չկան. ԿԲ
  • 2020-12-03
  • 2019թ. Հայաստանում աղքատության մակարդակը գնահատվել է 26.4%։
  • 2020-11-25
  • Տնտեսական ակտիվության ցուցանիշը՝ – 6,7%
  • 2020-11-24
  • Կենտրոնական բանկը ՀՀ արտարժութային շուկայում կիրականցնի գործառնություններ
  • 2020-09-25
  • Եվրահանձնաժողովը Covid-19-ի հետևանքները մեղմելու և դատական բարեփոխումների համար Հայաստանին կհատկացնի ընդհանուր 60 մլն եվրո
  • 2020-09-25
  • Հաստատվել է կորոնավիրուսի տնտեսական հետևանքների չեզոքացման 25-րդ ծրագիրը
  • 2020-09-24
  • ՀՀ ԿԲ նախագահի տեղակալ Ն․ Երիցյանի ելույթը խորհրդարանական լսումների ժամանակ
  • 2020-09-24
  • 2020 թվականի օգոստոսին` հուլիսի համեմատ աշխատատեղերն ավելացել են շուրջ 5 հազարով․ ՊԵԿ
  • 2020-09-22
  • Վարշավայի ֆոնդային բորսան մտադիր է ձեռք բերել Հայաստանի ֆոնդային բորսան
  • 2020-09-17
  • Ամփոփվել են պետական աջակցության 17-րդ միջոցառման 1-ին ու 2-րդ ծրագրերով դրամաշնորհային մրցույթների արդյունքները
  • 2020-09-17
  • «Համաշխարհային նորարարության համաթիվ 2020» զեկույցում Հայաստանը 3 տեղով բարելավել է իր դիրքը
  • 2020-09-16
  • Ֆինանսական վնասաբեր ծրագրերի գրոհները Հայաստանում ուժգնացել են
  • 2020-09-15
  • Վերաֆինանսավորման տոկոսադրույքը նվազեցվել է 0.25 տոկոսային կետով
  • 2020-09-10
  • Փոփոխություններ՝ պետական ռեգիստրի կողմից մատուցվող ծառայություններում
  • 2020-09-10
  • Մրցույթ COVID-19-ի դեմ պայքարում լավագույն թվային լուծումների համար
  • 2020-09-10
  • MasterCard-ը ԿԲ թվային արժույթի փորձարկման համար հարթակ է գործարկել
  • 2020-09-09
  • Անհրաժեշտ հմտությունները ըստ Համաշխարհային տնտեսական ֆորումի
  • 2020-09-04
  • ՀՀ կենտրոնական բանկն ընդլայնել է հրապարակվող վիճակագրական տեղեկատվության ցանկը
  • 2020-08-31
  • IDBank-ը դոլարային պարտատոմսերի 2020 թվականի 2-րդ թողարկումն է իրականացրել
  • 2020-08-31
  • Համաշխարհային ավտոարտադրողները $250 մլրդ-ի եկամուտ են կորցրել
  • 2020-08-28
  • Ֆինանսների նախարարության հանրային հաշվետվությունը հարկային համակարգում իրականացված բարեփոխումների վերաբերյալ
  • 2020-08-28
  • Քննարկվել են համընդհանուր հայտարարագրման իրականացման մեխանիզմները
  • 2020-08-27
  • Կառավարությունը հաստատել է Կապսի ջրամբարի ծրագրի շրջանակում հողերի ձեռքբերման և վերաբնակեցման միջոցառումները
  • 2020-08-27
  • Հաստատվել է Փոքր և միջին ձեռնարկատիրության զարգացման 2020-2024թթ․-ի ռազմավարությունը
  • 2020-08-21
  • ԱԱՀ-ի վճարման ժամկետը երեք տարով հետաձգելու արտոնություններ
  • 2020-08-20
  • Առաջատար բանկերի փորձը COVID-19-ի ընթացքում
  • 2020-08-18
  • Մեկնարկում է ՄԻԱՍԻՆ նախագիծը
  • 2020-08-14
  • Պետական օժանդակության 24-րդ միջոցառում
  • 2020-08-14
  • 22 միջոցառումներով շահառուներին հասանելի է դարձել ընդհանուր առմամբ 144,5 մլրդ դրամ
  • 2020-08-14
  • Կառավարությունը տրամադրել է հերթական արտոնությունները
  • 2020-08-13
  • Պետական օժանդակության 23-րդ ծրագիր
  • 2020-08-10
  • Կորոնավիրուսից տուժած 550 հազարից ավելի ֆիզիկական անձ օգտվել է վարկերի վերանայման հնարավորությունից
  • 2020-08-05
  • Գյուղոլորտում իրականացվող պետաջակցության ծրագրերի ընթացիկ արդյունքները
  • 2020-08-04
  • Հայաստանի ֆոնդային բորսայում ցուցակված պարտատոմսերն առաջին անգամ փոխցուցակվել են արտասահմանյան ֆոնդային բորսայում
  • 2020-08-04
  • Զգալի նվազել է պետության պարտքը տնտեսվարող սուբյեկտների նկատմամբ
  • 2020-08-03
  • Կորոնավիրուսի տնտեսական հետևանքների չեզոքացման 21-րդ միջոցառման շահառու 12,857 տնտեսվարող ընդհանուր առմամբ ստացել է շուրջ 2.6 մլրդ դրամ
  • 2020-07-28
  • Հարկաբյուջետային քաղաքականությունը կդառնա խթանող՝ հակազդելով կորոնավիրուսի համավարակի (COVID-19) հետևանքներին
  • 2020-07-28
  • Վերաֆինանսավորման տոկոսադրույքն անփոփոխ՝ 4.50%
  • 2020-07-27
  • Տնտեսական ակտիվության ցուցանիշը՝ -7,5 տոկոս
  • 2020-07-27
  • Հյուրանոցային ոլորտում գործազրկությունը աննախադեպ է և գնալով աճում է
  • 2020-07-27
  • Համավարակի պատճառով առաջին դասարան գնալու պատրաստվող 40 միլիոն երեխա զրկվել է նախադպրոցական կրթությունից
  • 2020-07-24
  • Հեռահաղորդակցության չորս խոշոր խաղացողների հարկերը 47.8%-ով ավելացրել են առաջին կիսամյակում
  • 2020-07-23
  • Առաջինը տարածաշրջանում Հայփոստը գործարկում է դրամական փոխանցումների նոր համակարգ
  • 2020-07-23
  • Մեկնարկել է 19-րդ հակաճգնաժամային միջոցառման հայտերի ընդունումը
  • 2020-07-23
  • Մեկնարկում է մաքսային վարչարարության գնահատման ծրագիրը
  • 2020-07-23
  • ՀՀ էկոնոմիկայի նախարարությունը և PwC Արմենիան համատեղ հետազոտություն են կատարել կորոնավիրուսի վերաբերյալ
  • 2020-07-21
  • ԱՃԹՆ-ի խորհուրդը Հայաստանին շնորհել է ամենաբարձր գնահատականը
  • 2020-07-20
  • 2020թ. առաջին կիսամյակի 1000 խոշոր հարկ վճարողները
  • 2020-07-19
  • Պետական աջակցության 1-ին և 2-րդ ծրագրերով բավարարվել է 17331 վարկային հայտ, տրամադրվել՝ ավելի քան 82 մլրդ դրամ
  • 2020-07-19
  • Հայաստանը վերացրել է ԵԱՏՄ երկներից պետգնումներում մասնակցելու խոչընդոտները
  • 2020-07-16
  • ԱԺ-ն քննարկեց թվայնացման համար աշխատանքային գրքույկների ներկայացման ժամկետը երկարաձգելու հարցը
  • 2020-07-16
  • Բորսայում կայացավ 60 միլիարդ դրամ ծավալի պետական պարտատոմսերի աննախադեպ աճուրդ
  • 2020-07-09
  • Խմիչքի արտադրության ոլորտում կիրականացվի 1,6 մլրդ դրամի ներդրումային ծրագիր
  • 2020-07-09
  • ՊԵԿ-ն ամփոփում է 2020 թվականի 1-ին կիսամյակում ապահովված եկամուտները
  • 2020-07-07
  • Համավարակի պատճառով եվրոգոտու պետությունների ՀՆԱ-ի անկումը կկազմի 8,7 տոկոս
  • 2020-07-03
  • ԵԱՏՄ շրջանակում Հայաստանը մեկ տարով մաքսատուրքի արտոնություն է ստացել
  • 2020-07-03
  • 2019 թ. արձանագրված 7.6 տոկոս տնտեսական աճը լավ պաշար է 2020-ի համար
  • 2020-06-30
  • EBRD-ն ու UNWTO-ն կաջակցեն Հայաստանում զբոսաշրջության վերականգնմանը
  • 2020-06-30
  • ՀՀ-ը բարելավել է դիրքերը «Տնտեսական ազատության ինդեքսում»
  • 2020-06-28
  • 20 միլիոն ԱՄՆ դոլար կուղղվի COVID-19-ից տուժած ՄՓՄՁ-ների ֆինանսավորմանը
  • 2020-06-25
  • Ազգային ժողովն ամբողջությամբ ընդունել է գույքահարկի նոր համակարգ սահմանող օրինագիծը
  • 2020-06-25
  • Պետական օժանդակության 22-րդ ծրագիր

    Ամենաընթերցված

    7 օր 30 օր